Hà Nội, 20/1/2022: Oxfam tại Việt Nam tổ chức hội thảo "Tăng cường minh bạch và hiệu quả trong hoạt động cứu trợvà từ thiện tại Việt Nam" nhằm thảo luận các giải pháp tăng cường minh bạch và hiệu quả hoạt động cứu trợ và từ thiện tại Việt Nam.

Hội thảo được tổ chức trong bối cảnh (1) các hoạt động cứu trợ, từ thiện diễn ra ở nhiều nơi và lớn chưa từng có trong đợt bão lũ ở miền trung năm 2020 và hỗ trợ người dân trong đại dịch Covid năm 2020 – 2021; (2) những vấn đề lùm xùm về thiếu minh bạch trong hoạt động cứu trợ và thiện nguyện buộc các cơ quan chức năng phải vào cuộc để xác minh, làm rõ; và (3) Nghị định 93/2021/NĐ-CP về vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện hỗ trợ khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố, hỗ trợ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo, được Chính phủ ban hành vào ngày ngày 27/10/2021, thay thế cho nghị định 64/2008/NĐ-CP. Hội thảo có sự tham gia của các tổ chức xã hội, các cá nhân tham gia hoạt động thiện nguyện, doanh nghiệp, các chuyên gia, luật sư, đại diện một số công ty kiểm toán và cơ quan truyền thông.

Tại hội thảo, các đại biểu đều cho rằng trong bối cảnh kinh tế Việt Nam bước vào ngưỡng thu nhập trung bình thì các hoạt động thiện nguyện của các cá nhân và tổ chức tại Việt Nam sẽ có xu hướng tăng lên trong thời gian tới. Huy động nguồn lực từ hoạt động thiện nguyện cá nhân sẽ giúp giảm tải cho ngân sách của nhà nước, đồng thời phát huy tinh thần tương thân tương ái, lá lành đùm lá rách của người dân. Tuy nhiên, dư luận xung quanh hoạt động thiện nguyện của các cá nhân và tổ chức trong thời gian vừa qua là thực tế cho thấy các hoạt động cứu trợ và thiện nguyện trong thời gian qua còn bộc lộ nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả cũng như lòng tin của công chúng và các mạnh thường quân. Trên cơ sở đó, các đại biểu tham dự hội thảo cũng đã đưa ra một số đề xuất nhằm tăng cường minh bạch, hiệu quả của hoạt động này gồm: xây dựng các hướng dẫn / cẩm nang cho các cá nhân, tổ chức làm cứu trợ, thiện nguyện không chuyên. Bên cạnh đó các cá nhân, tổ chức thiện nguyện cần xác định lĩnh vực cứu trợ, từ thiện theo hướng lâu dài, kết nối chặt chẽ với chính quyền địa phương và đẩy mạnh áp dụng công nghệ thông tin trong hoạt động cứu trợ và thiện nguyện, ví dụ: các ứng dụng thiện nguyện của MB Bank, nền tảng Wishare, ví điện tử MoMo…

Phân tích Nghị định 93/2021/NĐ-CP vừa được ban hành, các chuyên gia đánh giá, về cơ bản Nghị định mới đã khắc phục được nhiều bất cập trong Nghị định 64/2008/NĐ-CP trước đó. Đặc biệt là tăng cường minh bạch, sự tham gia và đảm bảo sự phối hợp giữa các bên liên quan trong quá trình thực hiện các hoạt động cứu trợ và thiện nguyện. Đây có thể coi là khuôn khổ pháp lý đầu tiên cho các cá nhân tham gia vào quy trình thiện nguyện, được pháp luật công nhận và bảo vệ.

Ông Phạm Quang Tú, Phó Giám đốc Quốc gia Oxfam tại Việt Nam, nhấn mạnh: “dù còn những bất cập trong các hoạt động cứu trợ và thiện nguyện ở Việt Nam trong thời gian qua qua. Tuy nhiên, chúng tôi tin rằng những điều đó không ảnh hưởng tới tinh thần thiện nguyện và tình tương thân tương ái của người dân Việt Nam. Điều quan trọng là chúng ta cần có các giải pháp nhằm đảm bảo công khai, minh bạch và dần hướng tới chuyên nghiệp hóa hoạt động này. Trong bối cảnh đó, chúng tôi hoan nghênh Chính phủ Việt nam đã kịp thời ban hành Nghị định 93, thay thế Nghị định 64 nhằm tạo khuôn khổ pháp lý tốt hơn cho hoạt động thiện nguyện của các cá nhân và tổ chức, quy định trách nhiệm giải trình về hiệu quả và minh bạch trong giải ngân nguồn đóng góp từ người dân. Tất nhiên, từ quy định của pháp luật đến thực tiễn triển khai vẫn còn khoảng cách và vì thế, để các hoạt động này triển khai trên thực tế có hiệu quả, chúng ta cần thúc đẩy và xây dựng hệ sinh thái thiện nguyện một cách tự nhiên và hài hòa giữa các bên. Hệ sinh thái này là sự kết nối, phối hợp giữa những người tham gia đóng góp, với các tổ chức, cá nhân đứng ra làm thiện nguyện, cùng với chính quyền địa phương và người dân nơi nhận cứu trợ, từ thiện. Mỗi bộ phận trong hệ sinh thái đó đều có vai trò, trách nhiệm liên quan chặt chẽ với nhau trong việc giúp tăng cường minh bạch và hiệu quả của hoạt động cứu trợ và từ thiện”.

Ghi nhận những điểm mới, điểm tốt trong Nghị định 93. Tuy nhiên, Luật sư Nguyễn Tiến Lập đến từ văn phòng Luật sư NHQuang&Cộng sự, người có nhiều năm nghiên cứu về mảng khung pháp lý cho hoạt động từ thiện nhân đạocũng có đề xuất bổ sung "Nghị định 93 cần bổ sung các quy định về việc khuyến khích, động viên, ghi nhận các tổ chức, cá nhân tham đóng góp thiện nguyện như các cơ chế về thuế, khấu trừ thuế cho các tổ chức, cá nhân đóng góp tự nguyện nhằm khuyến khích các doanh nghiệp tham gia nhiều hơn vào hoạt động đóng góp từ thiện. Đồng thời bổ sung các chế tài về xử phạt hành chính để đảm bảo tính răn đe, nghiêm minh của pháp luật. Bên cạnh đó, để hoàn chỉnh khung pháp luật về lĩnh vực này, cần tiến tới xây dựng một đạo luật về hoạt động từ thiện và phi lợi nhuậnở Việt Nam".

Oxfam tại Việt Nam cũng giới thiệu Hướng dẫn tự nguyện trong hoạt động cứu trợ nhằm chia sẻ nguyên tắc, các bước và khuyến nghị tới các tổ chức, nhóm và cá nhân tham gia các hoạt động cứu trợ nhân đạo có thể ra các quyết định cứu trợ và nhân đạo tốt và phù hợp nhất với từng bối cảnh thiên tai, thảm họa cụ thể tại Việt Nam.

###

DÀNH CHO BIÊN TẬP

Oxfam là một liên minh quốc tế, một phần của phong trào đấu tranh toàn cầu, vì một thế giới bình đẳng, không còn nghèo đói và bất công. Oxfam có 21 tổ chức thành viên làm việc tại 70 quốc gia. Tầm nhìn của Oxfam hướng tới một thế giới công bằng và bền vững. Một thế giới nơi mọi người và trái đất là trung tâm của nền kinh tế. Nơi phụ nữ và trẻ em gái không gặp phải bạo lực và phân biệt đối xử. Nơi khủng hoảng khí hậu được kiểm soát. Và nơi hệ thống quản trị có sự tham gia của người dân và các lãnh đạo có tinh thần trách nhiệm.

Oxfam tại Việt Nam bắt đầu hoạt động tại Việt Nam từ năm 1955; và từ cuối những năm 1980, tổ chức đã triển khai các dự án dài hạn trên cả nước. Oxfam tại Việt Nam tin rằng nghèo đói, bất công và bất bình đẳng sẽ giảm khi có sự tương tác giữa công dân tích cực, chính quyền có trách nhiệm và khu vực tư nhân. Đây cũng là nền tảng cho sự phát triển của Việt Nam. Oxfam tại Việt Nam hướng tới vận động dịch chuyển từ mô hình phát triển tập trung vào tăng trưởng sang mô hình phát triển Nền kinh tế Nhân văn, được xây dựng trên tám yếu tố cốt lõi: (1)đạt được các mục tiêu về phúc lợi xã hội, bình đẳng và bảo vệ môi trường; 2) điều tiết thị trường; 3) ; (2) chấm dứt giàu có cực đoan; (3) thuế luỹ tiến; (4) dịch vụ công phổ quát; (5) bình đẳng giới; (6) việc làm tử tế và mức lương công bằng ; (7) các mô hình kinh doanh mới; (8) sự tham gia của người dân.

Tài liệu Hướng dẫn tự nguyện: Quy trình cứu trợ nhân đạo và từ thiện

Liên hệ báo chí:

Nguyễn Thị Hồng Phượng, Oxfam tại Việt Nam
0982 05 45 69 / phuong.nguyenthihong@oxfam.org