If all the unpaid care work done by women across the globe was carried out by a single company, it would have an annual turnover of $10 trillion – 43 times that of Apple (Oxfam Briefing paper WEF Davos January 2019)
Vietnam is committed to achieving Sustainable Development Goal 10 for an inclusive society. What does this goal mean for poor women?
As part of Oxfam’s research on the social impacts of inequality, we met Ms Nang, 47, who lives in Chi Lang district, Lang Son province. After her husband died in 2010, Nang found herself in debt and without resources. She has no land, weak health and a low level of education, and has to move back and forth between her husband’s village and her own home village. Ms Nang does seasonal work ploughing and hoeing for better-off families, earning VND 150 000 per day, just enough to cover daily expenses. Although she is categorized as a poor head of household, she does not dare to borrow money for raising livestock because she’s afraid of not being able to pay back the loan. She has to cover all expenses for her health care and her daughter’s lower secondary education. Ms Nang said, “my dream is to have enough money for my daughter to continue learning, but it seems impossible.”
Ms Nang is one of the 3.8 billion people who make up the poorest half of humanity. The majority of the world’s poor is women. Economically unequal countries are countries where women and men are more unequal too. In societies where the gap between rich and poor is lower, women are treated more as equals. Gender inequality is neither an accident nor something new. The rules of the global economy rules have been written by rich and powerful men in their own interests. The neo-liberal economic model of today has made this worse – cuts to public services, cuts to taxes for the richest individuals and corporations, and a race to the bottom on wages have all hurt women more than men.
At the Vietnam Economic Forum (VEF 2019) that took place on January 17, Vietnam’s top leaders affirmed a vision of people-centred approach to growth for an inclusive society. But how can this vision be realised in the context of reducing the gap between urban and rural areas? Between rich and poor? Between men and women?
Oxfam’s 2018 Commitment to Reducing Inequality index found that Vietnam ranks 99th out of 157 countries globally and 13th out of 23 countries in East Asia and the Pacific. This is a moderate ranking considering Vietnamese history since Doi Moi. However, policy choices made today will determine whether Vietnam develops in a more equal or less equal direction in the future.
The current state of affairs indicates that Vietnam may fail to achieve the first target of SDG 10, which is to sustain income growth of the poorest 40 per cent of the population at a rate higher than the national average by 2030. The Vietnam Household Living Standards Survey (VHLSS) shows that during the 2004-2014 period, annual income growth per capita in Vietnam was 16.67%, while the rate for the poorest 40% was 16.25%. In addition, the ratio of per capita income of Kinh and Hoa to that of other ethnic groups increased by 10% during 2004-14. Several ethnic groups like the Hmong, Gia Rai, and Xo Dang had much slower poverty reduction rates than the national average. Meanwhile, small-scale farmers and poor youth face difficulties in livelihood transformation and income generation. Many migrants move from formal sectors to informal ones.
While Vietnamese women’s labour force participation of over 73% is one of the highest in the region, they are mostly found in unskilled and untrained labour-intensive sectors. They earn 33% less on average than their male counterparts in all fields, with the biggest difference of 43% found in agriculture and foreign companies. Ms Nang, the agricultural worker in Lang Son, is just one of many faces of women’s inequality in Vietnam.
Vietnam can be a leading country in Asia in reducing inequality through advancing gender equality as the landmark of the country’s vision of growth, integrating the voice of disadvantaged groups such as ethnic minorities, small scale farmers, informal workers and poor youth into policy-making processes. Achieving Vietnam’s commitment to the SDGs requires enhancing the space for civil society to be part of building a progressive modern state that promotes the needs of its citizens.
Concrete actions with timebound targets to reduce inequalities, and monitoring of SDG 10 will be vital for Vietnam to continue to show positive results. Vietnam’s plans should include actions in the following three areas:
- Deliver universal free health care, education and other public services that also work for women and girls, through using resources from a fair taxation to spend on quality public services for all
- Free up women's time by easing the millions of unpaid hours they spend every day caring for their families and homes. Let those who do this essential work have a say in budget decisions and make freeing up women’s time a key objective of government spending. Invest in public services including water, electricity and childcare that reduce the time needed to do this unpaid work. Design all public services in a way that works for those with little time to spare.
- Build a progressive tax system by increasing the CIT rate; formulating a reasonable property tax policy; ending tax incentives, tax avoidance and evasion of multinational corporations; and reducing indirect taxes on consumer goods.
A breakthrough could be a radical change of mindset in the way Vietnam shapes a human economy that leaves no one behind.
Babeth Ngoc Han Lefur, Country Director, Oxfam in Vietnam
---
Nếu tất cả công việc chăm sóc do phụ nữ đang thực hiện không lương trên toàn cầu được chuyển cho một công ty đảm nhận thì công ty này sẽ có doanh thu hàng năm là 10 ngàn tỉ đô la - gấp 43 lần doanh thu của Apple. (Trích từ báo cáo của Oxfam, tháng 1 năm 2019)
Việt Nam đã cam kết đạt được Mục tiêu Phát triển Bền Vững (SDG) số 10 vì một xã hội công bằng cho tất cả mọi người. Vậy mục tiêu này có ý nghĩa như thế nào đối với phụ nữ nghèo?
Khi Oxfam thực hiện nghiên cứu về tác động xã hội của bất bình đẳng, chúng tôi đã gặp chị Nàng, 47 tuổi, sống ở huyện Chi Lăng, tỉnh Lạng Sơn. Sau khi chồng mất năm 2010, chị Nàng rơi vào cảnh nợ nần và hai bàn tay trắng. Không đất đai, sức khỏe yếu và trình độ học vấn thấp, chị phải thường xuyên di chuyển giữa quê chồng và quê mình. Chị Nàng phải đi cày thuê, cuốc mướn theo mùa vụ cho những gia đình khá giả hơn và kiếm 150.000 đồng mỗi ngày, vừa đủ để trang trải chi phí hàng ngày. Mặc dù được xếp vào nhóm hộ nghèo nhưng chị không dám vay tiền để chăn nuôi gia súc vì nỗi sợ không thể trả được khoản tiền vay. Chị phải xoay xở trang trải mọi chi phí y tế của mình và tiền học cấp hai cho cô con gái. Chị Nàng bảo, “tôi chỉ mong có đủ tiền cho con gái tiếp tục đi học, mà có vẻ tôi không làm được rồi.”
Chị Nàng là một trong 3,8 tỷ người thuộc về nửa dân số nghèo của nhân loại. Phần lớn những người nghèo trên thế giới là phụ nữ. Đất nước nào có bất bình đẳng kinh tế thì bất bình đẳng giới cũng nặng nề hơn. Xã hội nào có khoảng cách giàu nghèo càng thấp thì phụ nữ càng được đối xử công bằng hơn. Bất bình đẳng giới không phải là ngẫu nhiên và càng không phải điều gì mới. Các quy tắc kinh tế mà chúng ta đang có vốn do những người đàn ông giàu có và quyền lực đề ra nhằm phục vụ cho lợi ích của họ. Mô hình kinh tế tân tự do ngày nay chỉ làm mọi việc tệ hơn: dịch vụ công bị cắt giảm, thuế ngày càng giảm với những cá nhân và công ty giàu nhất, trong khi cuộc đua giảm lương tới đáy gây thiệt hại cho nữ giới nhiều hơn nam giới.
Tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam (2019) diễn ra vào ngày 17 tháng 1, các nhà lãnh đạo cấp cao của Việt Nam đã khẳng định tầm nhìn về tăng trưởng lấy con người làm trung tâm để tiến tới một xã hội bình đẳng cho tất cả mọi người. Nhưng làm thế nào để hiện thực hóa tầm nhìn này với việc thu hẹp khoảng cách giữa thành thị và nông thôn? Giữa người giàu và người nghèo? Giữa nam giới và phụ nữ?
Theo Báo cáo Chỉ số Cam kết Giảm Bất bình đẳng của Oxfam năm 2018, Việt Nam đứng thứ 99 trong tổng số 157 quốc gia trên thế giới và thứ 13 trong số 23 quốc gia ở Đông Á và Thái Bình Dương. Đây là thứ hạng chấp nhận được của Việt Nam nếu xét tới lịch sử phát triển từ sau Đổi Mới. Tuy nhiên, các quyết sách ngày hôm nay sẽ quyết định con đường phát triển của Việt Nam theo hướng có đảm bảo bình đẳng hơn trong tương lai hay không.
Thực trạng hiện nay cho thấy Việt Nam có thể không đạt được tiêu chí đầu tiên của SDG 10, đó là duy trì tốc độ tăng thu nhập của 40% người nghèo nhất trên mức trung bình cả nước vào năm 2030. Tính toán từ Điều tra Mức sống Hộ gia đình Việt Nam (VHLSS) cho thấy giai đoạn 2004-2014, mức tăng thu nhập bình quân đầu người hàng năm của Việt Nam là 16,67%, trong khi nhóm 40% người nghèo nhất là 16,25%. Ngoài ra, khoảng cách thu nhập bình quân đầu người của người Kinh và Hoa so với các dân tộc thiểu số khác tăng 10% trong giai đoạn này. Nhiều nhóm dân tộc thiểu số như Hmong, Gia Rai, và Xo Đăng có tỉ lệ giảm nghèo chậm hơn nhiều so với mức trung bình cả nước. Trong khi đó, nông dân quy mô nhỏ và thanh niên nghèo gặp phải nhiều khó khăn trong quá trình chuyển đổi sinh kế và nâng cao thu nhập. Nhiều lao động di cư chuyển từ lao động chính thức sang phi chính thức.
Trong khi lực lượng lao động nữ của Việt Nam chiếm hơn 73%, một trong những tỷ lệ cao nhất trong khu vực, họ chủ yếu làm trong các ngành thâm dụng lao động không cần kỹ năng và không phải qua đào tạo. Trung bình, thu nhập của họ ít hơn 33% so với nam giới trong tất cả các lĩnh vực, thậm chí ít hơn 43% tại các doanh nghiệp có vốn đầu nước ngoài và doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp. Chị Nàng, lao động nông nghiệp ở Lạng Sơn, chỉ là một trong rất nhiều phụ nữ đang phải đối mặt với tình trạng bất bình đẳng ở Việt Nam.
Việt Nam có thể là quốc gia đi đầu ở Châu Á trong việc giảm bất bình đẳng khi coi thúc đẩy bình đẳng giới như là một điểm nhấn trong tầm nhìn tăng trưởng quốc gia, lồng ghép ý kiến của các nhóm yếu thế như cộng đồng dân tộc thiểu số, nông dân quy mô nhỏ, lao động phi chính thức và thanh niên nghèo trong quá trình ra quyết định chính sách. Để đạt được các cam kết trong SDG, Việt Nam cần mở rộng không gian công dân, như một phần trong việc xây dựng một nhà nước hiện đại thúc đẩy nhu cầu chính đáng của người dân.
Giảm bất bình đẳng từ những hành động cụ thể với những mục tiêu có cam kết thời gian hoàn thành, cùng với quá trình giám sát thực thi SDG 10 là yếu tố cốt yếu để Việt Nam tiếp tục tạo ra những kết quả tích cực. Các kế hoạch hành động của Việt Nam nên được triển khai trong ba lĩnh vực sau:
- Cung cấp y tế, giáo dục và các dịch vụ công khác phổ quát, miễn phí và phù hợp với phụ nữ và trẻ em gái, thông qua sử dụng các nguồn lực từ việc đánh thuế công bằng để cung cấp các dịch vụ công chất lượng cho mọi người
- Giải phóng thời gian cho phụ nữ bằng cách giảm hàng triệu giờ lao động hàng ngày chăm sóc gia đình mà không được trả lương. Hãy để những người làm công việc quan trọng này có tiếng nói trong các quyết định về ngân sách, và biến việc giải phóng thời gian cho phụ nữ thành một mục tiêu quan trọng trong chi tiêu ngân sách nhà nước. Đầu tư vào các dịch vụ công trong đó có nước sạch, điện và trông giữ trẻ nhằm giảm thời gian cần thiết cho các công việc không được trả lương. Thiết kế tất cả các dịch vụ công theo cách phù hợp với những người có ít thời gian rảnh rỗi.
- Xây dựng hệ thống thuế lũy tiến bằng cách tăng mức thuế thu nhập doanh nghiệp, xây dựng chính sách thuế tài sản hợp lý, chấm dứt tình trạng ưu đãi thuế, tránh và trốn thuế của các tập đoàn đa quốc gia, và giảm thuế gián thu đánh vào hàng tiêu dùng.
Một bước đi đột phá có thể là một sự thay đổi căn bản trong tư duy trên con đường Việt Nam định hình một nền kinh tế nhân văn không để ai bị bỏ lại phía sau.
Babeth Ngọc Hân Lefur, Giám đốc Oxfam tại Việt Nam