Taxes in particular, and fiscal policy in general, are particularly important to the economic life of each nation, with profound implications for communities, interest groups, households and each individual. A well-functioning taxation system and proper public expenditure on essential services (such as health and education) are fundamental for the narrowing of extreme inequality and the elimination of poverty.
The broad and inefficient utilization of corporate tax incentives by governments produces the opposite result, as wealthy corporations pay less taxes and public services are underfunded. While Oxfam does not outright reject the use of tax incentives, experience demonstrates that on most cases where tax incentives are utilized (especially in the global south) they are inefficient and economically unsustainable, representing losses in tax revenue that are desperately needed in exchange for insufficient economic gains.
The following research report provides methods for calculating and estimating tax incentive costs, describes international experiences in the development of reports on tax incentives, establishing a reference for policy-making agencies and organizations when developing tax expenditure reports as well as recommendation on building such reports in Vietnam.
Xây dựng báo cáo chi tiêu thuế: Kinh nghiệm quốc tế và khuyến nghị cho Việt Nam
Thuế nói riêng, và chính sách tài khóa nói chung, có vai trò đặc biệt quan trọng đối với đời sống kinh tế của mỗi quốc gia, có ảnh hưởng sâu rộng tới các cộng đồng, các nhóm lợi ích, và tới từng hộ gia đình và mỗi cá nhân. Một hệ thống thuế hoạt động hiệu quả và chi tiêu công phù hợp cho các dịch vụ thiết yếu (như y tế và giáo dục) là nền tảng cho việc thu hẹp bất bình đẳng cùng cực và xóa đói giảm nghèo.
Trong trường hợp một chính phủ sử dụng một số biện pháp ưu đãi thuế cho các doanh nghiệp lớn nhằm thu hút đầu tư tạo việc làm hay khuyến khích họ sáng tạo, rất có thể lại nảy sinh những hệ quả trái với kỳ vọng. Cụ thể, nếu nhà nước vẫn đang thiếu ngân sách cho các dịch vụ công, họ buộc phải cắt giảm dịch vụ công cho các nhóm trong xã hội, hoặc phải đánh thuế cao hơn ở một số nhóm xã hội khác. Cả hai trường hợp đều gây nên sự thiệt thòi cho một số bộ phận trong xã hội. Và vì thế có thể tạo thêm nhiều bất công mới. Mặc dù Oxfam và Liên minh công bằng thuế Việt Nam (VATJ) không hoàn toàn bác bỏ việc sử dụng các ưu đãi thuế, nhưng kinh nghiệm chứng minh rằng hầu hết các trường hợp sử dụng ưu đãi thuế (đặc biệt tại các nước đang phát triển) không hiệu quả và không bền vững về mặt kinh tế, gây giảm thu ngân sách từ thuế và tự đó tạo ra những méo mó không được dự tính trước.
Báo cáo nghiên cứu sau đây cung cấp một hướng dẫn cô đọng nhưng rất hệ thống về các phương pháp tính toán và ước tính chi phí ưu đãi thuế, kinh nghiệm xây dựng Báo cáo chi phí ưu đãi thuế của một số nước, để các cơ quan hoạch định chính sách và các tổ chức phát triển tham khảo khi xây dựng Báo cáo chi tiêu thuế, đồng thời khuyến nghị về xây dựng Báo cáo chi tiêu thuế cho Việt Nam.